Đột quỵ là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quả

Đột quỵ là từ gọi chung để chỉ một hiện tượng bệnh nhân đột nhiên mất khả năng kiểm soát cơ thể một cách đột ngột do chân thương trong não. Trong điều kiện bình thường, các tế bào não được nuôi dưỡng liên tục bằng lượng máu từ tim chuyển đến qua các động mạch. Do nhiều nguyên nhân khác nhau, khi con đường cung cấp này bị tắt nghẽn, não bị thiếu lượng máu cung cấp đến sẽ xảy ra đột quỵ.

Cơn đột quỵ có thể để lại những di chứng lâu dài cho cơ thể, và trong rất nhiều trường hợp dẫn đến tử vong.

Một mạch máu có thể bị tắt nghẽn theo hai cách khác nhau: do động mạch hẹp lại hoặc có vật cản thường là những khôi nhỏ máu bị đông lại hay do động mạch bị chèn ép từ bên ngoài, như khi có một động mạch khác bị vỡ làm máu chảy ra đông lại chung quanh nó.

Nguyên nhân tắt nghẽn thứ nhất thường xảy ra qua một tiến trình. Thường là do hiện tượng tích tụ chất mỡ trên thành động mạch. Khi hiện tượng này xảy ra ở một trong các động mạch chính dẫn máu lên não – đi qua cổ – thì đột quỵ có nguy cơ xảy ra. Tuy nhiên, đây chua phải là nguyên nhân trực tiếp. Lớp mỡ dày lên chỉ làm cho động mạch hẹp đi chứ chưa tắt nghẽn. Khi có một hoặc nhiều khôi máu đông rất nhỏ xuất hiện thì sự tắt nghẽn mới thật sự xảy ra. Đột quỵ do nguyên nhân này chiếm khoảng 80% trong tổng số các trường hợp.

Nguyên nhân thứ hai ít gặp hơn, chiếm 20% trường hợp đột quỵ. Khi một trong các động mạch trong não bộ bị vỡ, khiến máu chảy tràn ra và đông lại bao quanh những động mạch khác. Những khôi máu đông này chèn ép các động mạch không cho đưa máu vào não được nữa. Đột quỵ do nguyên nhân này thường rất nguy hiểm, đa số trường hợp là dẫn đến tử vong.

Những điều nên làm để phòng ngừa bệnh đột quỵ:

• Tránh các nguyên nhân dẫn đến làm tắt nghẽn động mạch. Những nguyên nhân cụ thể đã được biết là hút thuốc lá và ăn thức ăn có nhiều chất béo.
• Một nghiên cứu gần đây còn cho thây chế độ ăn có nhiều muôi cũng là một trong những nguyên nhân gây hại cho động mạch. Tổ chức American Heart Association đã đề nghị một chế độ ăn an toàn chỉ nên chứa không quá 1,5 muỗng muôi mỗi ngày. Lượng muôi này cần được trừ đi nếu có sử dụng các loại thực phẩm chế biến sẵn, vốn cũng có một lượng muôi trong đó. Những người có triệu chứng huyết áp cao hoặc một số vân đề sức khỏe khác nên giảm thấp lượng muôi hơn nữa, chừng 1 muỗng muôi cho mỗi ngày mà thôi.
• Tập thể dục đều đặn hoặc tham gia các hoạt động rèn luyện thể lực vừa với sức khỏe của mình cũng là một biện pháp tích cực giảm thấp nguy cơ bị đột quỵ.